Nguyên Lê & Ngô Hồng Quang w Hydrozagadce

Już 22 grudnia w warszawskim klubie Hydrozagadka wystąpi wietnamski duet etno-jazzowy: Nguyên Lê & & Ngo Hong Quang. Będzie to niezwykłe spotkanie światowej klasy mistrza jazzowej gitary oraz wokalisty i wirtuoza wietnamskich instrumentów tradycyjnych. Fuzja południowoazjatyckiej muzyki ludowej, klasyki rocka i jazzowej improwizacji. Wyjątkowy koncert duetu, który w poszukiwaniu doskonałości przekracza granice gatunku i łączy tradycje muzyczne świata, tworząc dynamiczne i pełne energii brzmienie.

Nguyên Lê, kompozytor, gitarzysta, bywalec europejskich i amerykańskich scen muzycznych jest liderem zespołów, w których pojawiają się największe gwiazdy jazzu i world music. Na swoim koncie ma kilkanaście autorskich płyt oraz wiele albumów, do udziału w których został zaproszony jako solista. Jego najbardziej znany album to wydane w roku 2011 “Songs of Freedom” będące egzotyczną i ekscentryczną wariacją na temat hitów lat 70. Inne znane i docenione tytuły to “Tales from Viêt-Nam”, “Three Trios” czy “Walking on tiger’s tail”. Nguyên Lê współpracował z wieloma muzykami jazzowymi wielkiego formatu, m.in. z Dee Dee Bridgewater, Quincy Jonesem, Urim Cainem, Johnnym Griffinem, Trilokiem Gurtu czy Johnem McLaughlinem.

Ngô Hồng Quang pochodzi z niewielkiej wioski na północy Wietnamu. Już jako dziecko rozpoczął naukę gry na Dan Nhi, Dan Bau oraz Dan Tinh – lutniach używanych w wietnamskiej muzyce ludowej. Po ukończeniu Narodowego Konserwatorium Muzycznego w Hanoi podjął studia kompozytorskie w Amsterdamie. Jego pasją jest łączenie muzyki tradycyjnej z formami współczesnymi.

Niewielu muzyków uosabia słowo „fusion” dosadniej niż urodzony w Paryżu gitarzysta wietnamskiego pochodzenia Nguyên Lê. Muzyk od ponad 25 lat eksploruje konwencjonalną definicję gatunku, wprowadzając do sfery jazzu rockową energię i elementy muzyki świata.

(All About Jazz)

Nguyên Lê jest utalentowanym, nowatorskim muzykiem, który nadał swojemu instrumentowi całkowicie unikalne brzmienie. W post-hendrixowskim świecie gitary jazzowej stoi w jednym rzędzie z Friselem, Johnem Scofieldem, Mikiem Sternem i Allanem Holdsworthem.   

(Jazztimes)

Nguyên Lê

Nguyên Lê urodził się w Paryżu w rodzinie pochodzenia wietnamskiego. Grę na bębnach rozpoczął w wieku 15 lat, później zainteresował się także gitarą i elektryczną gitarą basową. Studiował sztuki wizualne i filozofię, potem całkowicie poświęcił się muzyce, tworząc wieloetniczny zespół „Ultramarine”.

Swoją muzyczną karierą rozwijał w O.N.J. – francuskiej narodowej orkiestrze jazzowej, w której odpowiedzialny był za syntezatory i efekty komputerowe, a także komponował utwory dla orkiestry. Pracuje  jako muzyk solowy, a także współpracuje z Paulem McCandlessem, Artem Lande, Deanem Johnsonem i  Joëlem Allouche, z którymi po udanej trasie koncertowej nagrywa album „Zanzibar”. Rok później powstaje „Init” – trio z  André Ceccarellim, François Moutinem i gościnnym występem Boba Berga. Jednocześnie zawiązuje kolejny zespół, z którym tworzy projekt poświęcony muzyce Jimiego Hendriksa, znajdą się w nim Corin Curschellas, Steve Argüelles i Richard Bona.

Od roku 1993 roku występuje z WDR Big Band w Kolonii, zwłaszcza z kompozytorem i dyrygentem Vincem Mendozą. Nguyên Lê brał udział w trzech jego projektach – „Jazzpaña”, „Sketches” i „Downtown”. W kwietniu 1994 roku wystąpił gościnnie w roli solisty w suicie Boba Brookmeyera „The New Yorker”, grając z Dieterem Ilgiem i Dannym Gottliebem – muzykami, z którymi założył swoje pierwsze trio i w 1994 roku nagrał płytę „Million Waves”. 

W 1995 roku nagrywa „Azure Moon” z WDR Big Band, bierze też udział w projekcie „Universe of Jimi Hendrix” u boku między innymi: Triloka Gurtu, Terry’ego Bozzio czy Cassandry Wilson. Lista muzyków, z którymi pracuje jest długa: John McLaughlin, Michel Petrucianni, Markus Stockhausen, Enrico Rava, Ray Anderson, Kenny Wheeler, John Taylor, Dave Douglas, Wolfgang Pushnig, Uri Caine, Tigran Hamasyan, Herbie Hancock, John Scofield, Joe Lovano…

W 1996  Nguyên Lê tworzy „Tales from Viêt-Nam”, entuzjastycznie przyjęty przez międzynarodową krytykę album dedykowany muzyce wietnamskiej, na którym spotkali się muzycy jazzowi i tradycyjni. Towarzyszy mu „Of the Moon & the Wind” – projekt, w którym tradycyjni i współcześni tancerze wietnamscy zostają włączeni do orkiestry  „Tales from Viêt-Nam”.

W 1997 roku Lê wydaje swoja piątą płytę, „3 Trios”. W 1998 i 1999 roku nagrywa dwie płyty z kwartetem Paola Fresu – „Angel” i „Metamorfosi”. W 1998 roku powstaje też album „Maghreb & Friends” eksplorujący muzyczne tradycje Maghrebu, nagrany w ścisłej współpracy z muzykami z Algierii.  

W 2002 roku ukazuje się „Purple”, płyta poświęcona muzyce Jimiego Hendrixa, jeden z najpopularniejszych dotąd albumów Lê. Zajmuje pierwsze miejsce na liście przebojów brytyjskiego magazynu „Jazzwise”, towarzyszy mu światowa trasa koncertowa. 

Trzy lata później Lê nagrywa „Walking on the Tiger’s Tail”, nowy album z udziałem przyjaciół – Arta Lande, Paula McCandlessa i Jamey’ego Haddada. Dziennik „Le Monde” opisał go jako „wszechświat, w którym połączenie akustyki i elektroniki, improwizacji i kompozycji, wewnętrznej delikatności i wirtuozerskiej ekspresji osiąga idealną równowagę”.

Rok 2006 obfituje w nowe projekty. Lê pisze muzykę do filmów „Le Sheitan” Kima Chapirona i „Saigon Eclipse” Othello Khanha, nagrywa elektroniczne, mistyczne duety z Paolo Fresu i Dhaferem Youssefem, pracuje przy ostatnim albumie Uriego Caine’a „Mozart”.  Nguyên Lê jednogłośnie otrzymuje też tytuł „Django d’Or” dla najlepszego gitarzysty.

Rok później premierę ma „Saiyuki” – azjatyckie trio z Mieko Miyazaki i Prabhu Edouardem, ze specjalnym udziałem Hariprasada Chaurasii’ego. W 2011 francuski minister kultury przyznaje mu tytuł Kawalera Orderu Sztuki i Literatury, otrzymuje nagrodę im. Django Reinhardta francuskiej akademii jazzu.

Wydany w 2011 roku album „Songs of Freedom” to egzotyczna i ekscentryczna interpretacja hitów z lat 70. Płyta została entuzjastycznie przyjęta przez międzynarodową prasę, znalazła się też na szczytach jazzowych rankingów popularności na Amazonie i iTunes.

W 2013 roku Lê produkuje album „Dao Dao” z pochodzącym z Hanoi wokalistą Tungiem Duongiem, za który otrzymuje w Wietnamie  nagrody dla najlepszej piosenki roku, człowieka roku i najlepszego show roku. Rok później ukazuje się płyta „Celebrating the Dark Side of the Moon”, zbiór bardzo osobistych wersji słynnego albumu Pink Floyd, w aranżacjach NDR Big Bandu, Youn Sun Nah, Gary’ego Husbanda i Michaela Gibbsa. 

W 2015 roku Nguyên Lê, obok Billa Frisella i Patha Metheny’ego, zostaje nominowany do tytułu najlepszego gitarzysty „Echo Jazz 2015”. 

Ngô Hồng Quang

Od lat Ngô Hồng Quang i jego magiczny instrument Đàn Nhị przyciągają publiczność w Azji i Europie. Quang urodził się i wychował w wiosce Hai Duong na północy Wietnamu. W wieku 11 lat rozpoczął naukę gry na Đàn Nhị i szybko zakochał się w instrumencie, który do dziś pozostaje jego wiernym towarzyszem. W konserwatorium w Hanoi studiował i grał na Đàn Bầu, wyjątkowym wietnamskim instrumencie o zaledwie jednej strunie. Poza Đàn Nhị i Đàn Bầu Quang gra też na bębnach Đàn Môi i Đàn Tre (zmodyfikowanej wersji Kn’y), Đàn Tính (instrument o trzech strunach).

Quang jest także utalentowanym wokalistą, znanym z własnych interpretacji Dân ca (piosenki tradycyjne).

Od 1995 do 2006 roku Quang studiował w narodowym konserwatorium w Hanoi, gdzie następnie nauczał gry na Đàn Nhị. Obecnie studiuje kompozycję w konserwatorium w Amsterdamie. 

Informacje o instrumentarium:

1. Dan Nhi: dwustrunowe skrzypce Nhi pojawiły się w Wietnamie w X wieku. Korpus wykonany jest z palisandru, ma kształt pustej tuby o długości do 15 cm. Koniec rezonatora pokryty jest skórą pytona lub iguany. Okrągła podstrunnica nie posiada progów. Wygięty w łuk smyczek wykonany jest z bambusa lub drewna, umieszcza się go pomiędzy dwiema strunami instrumentu. Tradycyjne Nhi ma dwie jedwabne struny, od niedawna zastępuje się je strunami metalowymi.

2. Dan Bau: instrument szarpany, jednostrunowy. To jeden z najbardziej niezwykłych instrumentów wietnamskich. Długa struna rozpięta jest na drewnianym lub bambusowym korpusie, jej koniec znajduje się w umieszczonym z boku dodatkowym rezonatorze, którego położenie można modelować, co daje efekt “zaginającego się” dźwięku. 

3. Dan Tính:  bezprogowa lutnia używana przez niektóre mniejszości etniczne w północnym Wietnamie. Ma trzy struny, używa się go do akompaniowania pieśniom podczas rytuałów i wydarzeń.

4. K’ny: instrument pochodzi z centralnych wyżyn Wietnamu. To chordofon smyczkowy, jedyny rodzaj skrzypiec używany przez lud Giarai. Jego główną część stanowi bambusowa tuba. Na K’ny grają wyłącznie mężczyźni. Giarai wierzą, że w mistycznych tonach K’ny słychać głos Boga.

Źródło: mat. pras.